De charme van oude films uit de jaren dertig en veertig
Humphrey Bogart in Casablanca (1942)
The Godfather (1972)
The picture of Dorian Gray (1945)
A Tale of Two Cities (1935)
(De moderne klassieker) Inglorious Basterds (2009)
James Cagney in the Roaring Twenties (1939)
De iconische eindscene uit The Third man (1949)
Wie zwart-wit films kijkt zal na twintig minuten niet meer gefocust zijn dat de film zwart-wit van kleur is, al klinkt dit laatste tekstueel vreemd. Eenmaal in het verhaal gezogen merk je dit niet meer. Misschien ervaarde je dit ook bij Shindlers List uit 1993 of Raging Bull gemaakt in 1980. Het is jezelf verplichten om eventjes door te kijken omdat elk verhaal een opbouw vergt zoals het introduceren van de personages, de setting en het conflict. Wie dit doet zal merken dat films de tand des tijds kunnen doorstaan. Natuurlijk zijn sommige films gedateerd, theatraal geacteerd - vooral films rond begin jaren dertig bij de introductie van het geluid - of te melodramatisch. Tegelijkertijd is het dit niet generiek te stellen. Je hebt goede en slechte films en is een kwestie van smaak. De Godfather uit 1972 is bijna vijftig jaar oud, maar blijft een boeiende film. Is het niet zonde om een film niet te bekijken of een kans te geven omdat deze niet van deze tijd is? Dat klassiekers en pareltjes van films om die reden in de vergetelheid raken. Veel verhaallijnen, typetjes en problemen zijn tijdloos. Archetypes of anti helden spreken aan. Een extra pluspunt is de rust aan de ogen. Hedendaagse films flitsen letterlijk voorbij. Korte beelden van enkele seconden en irritant als je hier eenmaal op gaat letten lijkt het alleen maar erger. Ik vraag mij of het ouder worden is dat het minder makkelijk is te zien. Gelukkig zijn er films zoals van Woody Allen of Quintin Tarantino die lange shots en rustige beelden gebruiken. Laat ik de dialogen in het midden waarbij de laatstgenoemde regisseur een meester is. Wie hier van houdt kan met menig oude film uit de voeten. Er zijn schitterende oudere films die verfilmingen zijn van literaire klassiekers. Sommige van die films zoals ‘The picture of Dorian Gray’ uit 1945, de tweede oude film die ik zag is een trouwe representatie van het boek. Zijn volzinnen, poëtische epigrammen zijn tijdloos en fascinerend. Kleine cynische levenswijsheden die eeuwigheidswaarde hebben. Nog zo’n held is James Cagney die met zijn snelle staccato zinnen te snel voor de camera leek. Dat zijn grootste passie dansen was is terug te zien in zijn snelle bewegingen. Het blijft ironisch de best gecaste gangster liever zelf theatraal dansend op het witte doek werd vastgelegd. 😃 Het is mooi om te zien hoe acteurs vereenzelvigd raken met hun rollen. Het is lastig hiervan los te raken en nieuwere rollen zijn vaak een voortzetting van soortgelijke personages. En het is nu niet anders. Als je naar Robert de Niro kijkt zie je hem door zijn bekendheid ook als Robert de Niro in plaats van het gespeelde karakter. Men stelt dat het eerst het tijdperk van de bekende studio’s waren, daarna de regisseurs en later van de acteurs. Hoeveel acteurs zal het grote publiek van de huidige nog kennen over vijftig jaar? Tom Hanks, Robert de Niro misschien. Zij zullen vast op één hand te tellen zijn en dit is niet te voorspellen. De geschiedenis kan vreemde selecties maken.
Hoe mijn interesse ontstond
Ik had het toeval dat de drie eerste zwart wit films die ik zag goede films waren en mijn interesse verder werd gewekt. Casablanca (1942) en The Picture of Dorian Gray (1945) boeiden meteen. De eerste films die ik bij thuiskomst na het stappen destijds in benevelde toestand in de nacht op het TCM kanaal zag. Een klassieke film zender die halverwege jaren negentig bij ons thuis achteraan onopgemerkt op het zenderpakket van de kabeltelevisie zat. Al zappende ben ik die eerste nacht blijven hangen. Het begon geloof ik met Casablanca met Humphrey Bogart. Een film die ondanks een enorme hoeveelheid personages bekend is om zijn oneliners en een cultstatus heeft gekregen. Een klassieker die hedendaags nog steeds mensen weet te boeien. Gebiologeerd door Bogart met zijn cynische houding was ik meteen verkocht. Deze film heb ik honderden keren gezien, al is het alleen als achtergrondgeluid en ontspanning bij het in slaap proberen te vallen. De beeldkwaliteit is gerestaureerd alsof hij gisteren is gemaakt. Een paar weken later zag ik wederom bij thuiskomst op zondagochtend als uitvloeisel van een zaterdagavond onder alcoholische invloed midden in de nacht ‘The picture of Dorian Gray’. Een boekverfilming uit 1890 geschreven door Oscar Wilde over de eeuwige jeugd waarbij alleen het schilderij verouderde en de hierop afgebeelde Dorian Gray voor altijd jong bleef. Een thema dat tot de verbeelding spreekt, zeker naarmate jezelf ouder wordt. Dorian Gray bleef volgens het boek een 20-jarige en stierf technisch op 38-jarige leeftijd. De eeuwige jeugd en onbeperkt leven was blijkbaar niet zo aantrekkelijk als werd voorgespiegeld. Het thema 'De eeuwige jeugd' is tijdloos en de dialogen ook. Door deze films ontstond bij mij de interesse om meer oudere films te bekijken.
beschikbaarheid van films
In de jaren negentig betekende oude films kijken dat je films moest zoeken op VHS. Je was overgeleverd aan de titels die sporadisch werden uitgebracht. Wie denkt dat je in 2020 met Netflix beter af bent komt bedrogen uit. Voor mij de reden om geen abonnement af te sluiten. Amazon Prime is hier een uitzondering op, maar het persoonlijk verzamelen geeft met gemak een grotere collectie. In de jaren 00 (al klinkt dit als ten tijden van de Romeinen) of beter gezegd de jaren 2000-2009 werden er in Nederland sporadisch enkele klassiekers in de regio2 dvd regio uitgebracht inclusief Nederlandse ondertitels. Verklaarbaar omdat commercieel gezien de verkoop een stuk lager is dan de aantallen in Amerika. 25 films van Humphrey Bogart van de meer dan 75 stuks waarin hij speelt. Je vindt deze niet op Netflix. Nee, de beste methode is downloaden via het internet. Duizenden films zijn online te vinden. De ondertitels kun je op diverse websites erbij vinden, soms de Nederlandse, maar meestal is alleen de Engelse versie aanwezig. (Hetgeen de dialogen en de films makkelijker te volgen maakt) Opmerkelijk is dat je door Facebookgroepen met specifieke interesses zoals voor oude Hollywood films ineens 30.000 geïnteresseerde lotgenoten ontdekt met de dezelfde fascinatie.🤓
“If only it was the picture who was to grow old, and I remain young. There's nothing in the world I wouldn't give for that. Yes, I would give even my soul for it.“
“I like persons better than principles and persons with no principles better than anything at all. “
Citaten: the Picture of Dorian Gray (1945)
Oscar Wilde (1854-1900) in 1882
”Don't be so gloomy. After all it's not that awful. You know what the fellow said – in Italy, for thirty years under the Borgias, they had warfare, terror, murder and bloodshed, but they produced Michelangelo, Leonardo da Vinci and the Renaissance. In Switzerland, they had brotherly love, they had five hundred years of democracy and peace – and what did that produce? The cuckoo clock. So long Holly.”
Quote: Harry Lime (Orson Welles) The Third Man (1949)
ZIegfield follies girl Doris Eaton Travis (1940-2010)
Eenmaal een paar oude films gezien is het makkelijk om op te zoeken waarin een specifieke acteur nog meer heeft gespeeld en voor je het weet zit je meerdere films te kijken. Je komt dan gaandeweg nieuwe andere namen tegen en op een gegeven moment is het leuk om die personen weer tegen anderen te zien spelen. Bij mij begon het met Humphrey Bogart en later volgden films van Gene Tierney (een knappe dame die in het echte leven alles tegen leek te hebben) Wat is dit toch dat vooral de knappe dames een ellendig bestaan leiden? Alsof schoonheid een last is, vooral de bekendste sekssymbolen. Jean Harlow en Marilyn Monroe stierven jong. Of was het juist hun dood die hen jeugdig onsterfelijk maakten omdat zij nooit de ouderdom behaalden. Het valt mij op dat veel mensen niet door oude foto's heen kijken en zien wat er afgebeeld wordt. ‘Oude vrouwen zeggen collega's wanneer je een mooie foto laat zien. Alsof de foto's vier dimensies bevatten en ook de toekomst afgebeeld is. De schoonheid tijdens het maken van de foto ineens niet meer zichtbaar is. Het lijkt meer een geconditioneerde reflex, dat alles wat zwart-wit oud is en dus niet interessant kan zijn. De Mona Lisa van Leonardo Da Vinci zien we toch ook niet als een vijfhonderd jarige lachende dame?
De zwart-wit kleuren - in hoeverre je hier van kleur kan spreken - geven rust aan de ogen. De kitscherige technicolor van de vroegere kleurenfilms die in 1935 verschenen zijn vooral leuk om bepaalde acteurs en actrices in kleur te zien. Miriam Hopkins in haar jonge jaren in Becky Sharp is voor mij een gimmick in tegenstelling tot Marlene Dietrich in Garden of Allah uit 1936 - in mijn beleving - die één van haar betere films is. Een 34-jarige jongedame destijds, alhoewel Dietrich rond haar zestigste nog jeugdig oogde. Wellicht deed een grimeur wonderen. Bogart in kleur? Van zijn meer dan vijfenzeventig films zijn er slechts vier geschoten in kleur en deze zijn aan het einde van zijn leven vanaf de jaren vijftig. De Barefoot Contessa uit 1954 en specifiek de openingsscène van twee minuten is één van mijn meest favoriete stukjes. Zowel de voice-over, zijn karakteristieke door drank en alcohol doorleefde stem. De bewegende camera die Bogart artistiek weet vast te leggen en je het gevoel geeft je hem als 3D object zien kunt. Het kerkhof waar zij allen staan. Morbide gedachte is dat iedereen die hier zichtbaar is er zelf niet meer is. Vaktechnisch geeft de voice-over zelf een beroepsmatige visie op hetgeen de kijker krijgt voorgeschoteld. Ik kijk deze vaak even snel en soms blijf ik dan de rest van de film hangen of zet ik iets anders op. Meestal kijk ik dit soort films voor het slapen gaan. Ik hoor de lezer denken dat ze dan vast slaapverwekkend zullen zijn. 😂 Het tegendeel is waar, want als ik te weinig slaap komt het hierdoor. TV is beter of minder slecht dan het staren naar je iPad - mijn equivalent voor de telefoon - waarbij je voor je rug geen goede lichaamshouding aanneemt.
"Oh, I still do believe in God, old man. I believe in God and mercy and all that. But the dead are happier dead. They don't miss much here, poor devils."
Quote: Harry Lime (Orson Welles) The Third Man (1949)
Marlene Dietrich voor het eerst in kleur te zien in de Garden of Allah (1936)
De meest spraakmakende kleurenfilms uit de jaren dertig zijn de Wizard of Oz (1939) en Gone with the Wind (1939) Dit jaar wordt als één van de beste filmjaren gezien. Hierboven een afbeelding uit Gone with the Wind. Onlangs gaf deze film ophef over de positieve beeldvorming die deze film over slavernij geeft. Van links naar rechts: Vivien Leigh en Hattie McDaniel (De eerste Afro-Amerikaan die een Oscar won) Zowel Clark Gable, Olivia de Havilland en Leslie Howard hebben prominente rollen in deze film.
Humphrey Bogart in kleur gefilmd. De openingsscène uit Barefoot Contessa (1954) Hij had hier al last van hoestbuien tijdens de filmopnames en dit is één van zijn laatste films alvorens hijzelf aan kanker overleed.
Acteren en de werkelijkheid
Wat is fictie en wat is realiteit? In hoeverre vormen de personages de acteurs en andersom? James Dean de rebel die in slechts drie films heeft gespeeld en twee maal een vertwijfelde adolescent. Moeite met volwassen worden en autoriteit. Het gezicht van de jaren vijftig, een getormenteerde ziel verschilde weinig met zijn echte leven. De haat tegen zijn vader en het geaccepteerd willen worden zoals in 'East of Eden' (1954) waarin hij met zijn broer wedijvert om de goedkeuring van zijn vader. Het had raakvlakken met zijn echte leven en speelde hij zichzelf niet gewoon? Of cultiveren hiermee de acteurs hun persoonlijkheid en raken zij langzaam verbonden met hun karakters die zij spelen? Is het toeval, of simpelweg opvallender als hun leven hiermee raakvlakken vertoond?
Zijn de parallellen niet vergezocht of onderdeel van het gewone leven. Zo noemde Humphrey Bogart zijn enige dochter Leslie, naar Leslie Howard de acteur die ervoor zorgde dat hij doorbrak met de filmversie van 'The Petrified Forest' uit (1936) omdat diezelfde Leslie bij zijn baas aangaf alleen deze filmrol te accepteren als Bogart meedeed. Men had destijds Edward Robinson als gangster willen casten. De rol van gangster zorgde voor Bogart dat hij van zijn eerdere softere imago afkwam en was het begin voor zijn wereldfaam. Die dankbaarheid en vernoeming had zonder zijn filmcarrière ook om andere dingen kunnen gebeuren. Dit is niet inherent aan Hollywood, net zo min dat hij zijn toekomstige vrouw Lauren Bacall ontmoette in de film "To Have and Have Not" (1944) De relatie die beiden kregen in de film werd buiten de film doorgezet. De chemie was niet gespeeld hetgeen de artistieke prestaties in de film ten goede komt. Is dit niet een voorbeeld van collega’s die met elkaar een relatie krijgen en is het acteren in films niet gewoon werk? Dat collega's vaker kunnen wisselen en het zijn van een publiekelijk figuur zorgt voor het niet anoniem kunnen opgaan in de massa. Dan lijkt het snel vaker te gebeuren dan in andere beroepsgroepen.
Humphrey Bogart genoot van het varen op zijn boot de Santana en noemde de zee de enige vrije plek ter wereld. Ik denk dat het geen toeval is dat zijn filmstudio Santana Producties diezelfde naam kreeg mede omdat het niet gebonden zijn aan een baas een stuk vrijheid inhoudt.
Precode films
Barbara Stanwyck in Babyface (1933)
Door Casablanca (1942) en Humphrey Bogart lag mijn interesse voornamelijk in jaren veertig films. De meeste films die uitkwamen destijds op dvd waren ook vaak vanaf half jaren dertig tot heden. De films uit de jaren dertig leken soms een stuk ouder. Het is mede door het internet ik interesse begon te krijgen in films van voor 1935. Dit omdat in voorgaande jaren de censuurcode niet van kracht was en de films juist explicieter, vulgairder en vrijer waren. Het is gek dat elk decennia haar vrouwelijke schoonheden lijken te hebben en zij één of enkele decennia later alweer bij de oude garde horen. Acteurs zoals Franchot Tone, Ricardo Cortez en vrouwelijke actrices zoals Barbara Stanwyck, Loretta Young en Joan Blondell zijn een decennia later een stuk ouder. Wanneer ik zo’n film bekijk ben ik snel geneigd om meerdere films van acteurs te bekijken en voor je het weet zit je avonden films uit deze periode te bekijken. De films zijn anders omdat de filmindustrie op papier een vrijblijvende censuurcode toepaste en aan zelfregulering deed. Dit werd door overheidsingrijpen vanaf 1934/1935 anders en dit is duidelijk zichtbaar. Een film uit eerdere periodes is dus moderner dan eentje uit de jaren veertig en vijftig. Geweld, vreemdgaan, prostitutie, dubbelzinnige opmerkingen, het kan allemaal in de jaren dertig. Het is niet dat dergelijke activiteiten mij interesseren, maar voor fictionele films zijn vrijere onderwerpen minder beperkend.
Het sekssymbool Jean Harlow (1911-1937) in Red-Headed Woman (1932)
De kwaliteit van oude films
Kwaliteitsverschil is groot, zeker wanneer je naar een gerestaureerde film zit te kijken lijkt het qua beeld en geluid of het gisteren gemaakt is. Dit is goed te doen, maar wanneer dit niet is gebeurd is de kijkervaring slechter. Ik hoop dat sommige titels opnieuw uitkomen en zeker bij favoriete actrices of acteurs heb je het gevoel naar een nieuwe film te kijken. Per jaar zijn er honderden films gemaakt, de kans dat er enkele goede aansprekende tussen zitten is groot, zeker de Oscar winnende films zullen nooit echt beroerd zijn, zelfs heden ten dage. Tegelijkertijd is er genoeg rommel gemaakt en zijn er genoeg die niet meer om aan te zien zijn. Het internet biedt genoeg informatie en dit lijkt eerder meer te worden. Voor precode films kijk ik op de website van http://pre-code.com/ en voor nieuwe hedendaagse films op https://cinemagazine.nl/ Door deze laatste link ben ik recentelijk weer veel nieuw films gaan kijken en beiden hebben hun charmes. Een combinatie van de dertiger jaren en filmindustrie als onderwerp in een nieuwe film zoals bij Mank (2020) en Café Society (2016) van Woody Allen vind ik de ultieme combinatie. 😋
James Dean op een publiciteitsfoto in zijn kenmerkende rode jasje in zijn meest bekendste film Rebel Without a Cause uit 1955. Niet zijn drie films zorgde voor zijn cultstatus. Zijn films hebben veel mensen niet gezien. Het zijn dit soort iconische foto’s die hem onsterfelijk maakte en onderdeel zijn geworden van onze beeldcultuur.
James Dean speelt in zijn laatste film Giant (1956) een oude man die hijzelf nooit zal worden en stierf vlak nadat de opnames van deze film klaar waren in 1955. Dit zorgde er mede voor dat de film een jaar later bij het uitkomen een groot succes werd. Zijn roekeloze karakter Jett Rink verschilde niet veel James Dean zelf. Lijkt James Dean hier nu op Brad Pitt of ligt dit aan mij?
John Wayne speelde moedige soldaten, officieren en cowboys op het witte doek. Hij presenteerde zich als een echte Amerikaanse patriot terwijl hij in werkelijkheid onder zijn dienstplicht probeerde uit te komen. Recentere geluiden geven aan dat hij als getrouwde man zijn stiekeme affaire met de vijf jaar oudere Marlene Dietrich wilde voortzetten en dit niet uit lafheid gebeurde. Ongeacht de excacte beweegredenen staat dit in schril contrast met zijn imago die hij in ons collectieve geheugen heeft gekregen.
Marilyn Monroe en George Sanders - All about Eve (1950)
“Dear World, I am leaving because I am bored. I feel I have lived long enough. I am leaving you with your worries in this sweet cesspool. Good luck.”
George Sanders zelfmoordbriefje 25 april 1972
Lauren Bacall en Humphrey Bogart in To Have and Have Not (1944) Zij slechts 19 jaar oud en hij 44 jaar. Een jaar later zal Bogart zijn derde bruiloft hebben en getrouwd blijven tot aan zijn dood in 1957.
“If you want me, just whistle. You know how to whistle, don't you, Steve? You just put your lips together and blow."
Een van de bekendste zinnen uit de film To Have and Have not. De tekst: “If you want me, just whistle.” die Bogart als geschenk op een gouden fluitje had laten maken en hij als geschenk aan zijn vrouw Lauren Bacall had gegeven werd later na zijn overlijden bij zijn as bijgevoegd. Een illustrerend voorbeeld hoe fictie en realiteit met elkaar verweven raken.
Constance Cummings en George Raft in Night After Night 1932. Hier in een van zijn rollen als gangster, in het echte leven hield George ook warme contacten met leden van de Maffia en werd zijn naam gelinkt aan criminele activiteiten. Deze acteur was kampioen om achter gezien goede rollen te weigeren zoals High Sierra (1941) en The Maltese Falcon (1941) waardoor Humphrey Bogart een grote ster werd.
When a man's collar is an inch too big for him I know he's ill
Lewis Stones Dr. Otternschlag in Grand Hotel
Last but not least: In de toekomst en letterlijk in het verleden kijken geven deze films een extra dimensie.
Het meest fascinerende is het letterlijk terug in de tijd kijken in combinatie met het op te kunnen zoeken hoe het de acteurs en actrices is vergaan. Hoe oud zijn ze geworden en waar zijn zij begraven? Wat zal de toekomst voor hen brengen? Tijdens het kijken van films heb je met een telefoon of Ipad - die bij velen een extra lichaamsdeel is geworden - meteen de mogelijkheid binnen bereik om informatie op te zoeken. Find A Grave en Wikipedia (zowel de Nederlandse als de Engelse) is een goed informatiekanaal om snel iets te vinden. Google is sowieso je beste vriend om dingen snel te kunnen opzoeken.
Graf van Humprhrey Bogart, de plek waar zijn as is opgeborgen. Forest Lawn Memorial Park is een begraafplaats in Glendale in Zuid-Californië voor beroemdheden.
De fascinatie met tijd en de vergankelijkheid van het leven.
Fascinerend, dat je jonge mensen ziet in de kracht van hun leven, soms wel zeventig jaar na het maken van deze films. Voor eeuwig vastgelegd in verhalen die nu nog aanspreken. De mensen hadden dezelfde emoties en eigenschappen. In de gerestaureerde films die qua beeldkwaliteit haarscherp zijn, zie je hun zeer gedetailleerd. De veelal knappe acteurs en actrices zijn mooi om naar te kijken. Jonge dames die door het verstrijken van de tijd veranderen in oude vrouwen, als ze die leeftijd tenminste behalen. Grote namen die in de vergetelheid zijn geraakt en je ergens niet begrijpt hoe dit kan. De wereld draait verder, met nieuwe mensen, nieuwe zaken die vervolgens weer vergeten worden.
Een morbide gedachte wanneer je beseft dat alle mensen die je ziet er allemaal niet meer zijn. Hun aanwezigheid op het scherm hun erfenis is. Het confronteert je met de vergankelijkheid, dat de rol die de tijd speelt die van een meedogenloze sluipmoordenaar is. Dat de werkelijkheid van hun bestaan juist deze fictionele prenten zijn geworden.
Linksboven en Linksonder de jonge en mooie Bette Davis (1908-1989) begin jaren dertig van vorige eeuw. In haar rollen nog niet de valse dame die zij in haar latere leven voornamelijk speelt. Nog een echt meisje speelt ze in de 'The Petrified Forest' (1936) en in 'Now Voyager' (1942) speelt ze een onzeker meisje met een dominante moeder die haar een minderwaardigheidscomplex geeft en uitgroeit tot een sierlijke zelfbewuste vrouw. Meest bekende film 'All about Eve' (1950) waarbij ze op 42-jarige leeftijd nog steeds haar schoonheid heeft.
Bette Davis op hoge leeftijd, bijna onherkenbaar. Het is een wereld van verschil hoe jonge dames veranderen wanneer zij ouder worden en soms door drank en sigaretten hun jeugd nog sneller doet verdwijnen.
NETFLIX 'FEUD: Bette&Joan' (2017)
Kijktip: Een serie over de vete tussen Bette Davis en Joan Crawford. Over het ouder worden en niet krijgen van filmrollen en de hardheid van Hollywood. Gelijkenissen zijn verbluffend. Links de acteurs en rechts de 'echte' actrices. Deze serie gaat over de samenwerking van beide actrices die elkaar hartgrondig haten om beiden als marketingstunt samen weer in de schijnwerpers te kunnen staan met de film 'What Ever Happened to Baby Jane?' (1962) Die film betekent hun terugkeer op het witte doek. Hun rivaliteit blijft en deze serie die uit acht afleveringen bestaat is leuk om naar te kijken.
De digitalisering van (overleden) acteurs is de toekomst?
De ophef was groot toen werd aangekondigd dat James Dean opnieuw in een film zal spelen. Ethisch niet verantwoord riep men massaal. Ik persoonlijk was blij toen ik hoorde dit de realiteit kon gaan worden. Heerlijk om mijn favoriete acteurs van vroeger opnieuw te kunnen bekijken. Ik kan dan niet wachten tot 'Finding Jack' die gepland stond voor 11 november 2020 uitkomt en ben nieuwsgierig hoe het resultaat is. Het materiaal wordt gebruikt uit zijn drie films en zal gaan over een Vietnam veteraan. Er lijkt met de film een budget van 40 miljoen gemoeid, kortom kwalitatief moet dit zijn vruchten afwerpen. Is dit soms een nieuwe klassieker in wording die de populariteit van James Dean terugbrengt naar de 21e eeuw?
Commercial Ford Mustang met Steve MC Queen (2004)
Commercial Dior met Grace Kelly, Marilyn Monroe en Marlene Dietrich (2011)
Ik hoop dat deze trend doorzet. Vooral omdat een nieuwe film met Humphrey Bogart, Montgomery Clift en een Lorreta Young mij iets lijkt. In kleur en waarbij elke combinatie mogelijk is. Ja, men kan het lijkenpikkerij noemen en gemarchandeer met de doden, dat is misschien zo, maar zijn zij door hun films niet eigendom van onze beeldcultuur? De doden hebben geen privacy, ook als hun dagboeken worden gepubliceerd of hun privé foto's uitlekken in het publieke domein. Het enige verschil is dat deze nu verbonden kunnen worden met nieuwe gedigitaliseerde beelden en een gefingeerde nieuwe werkelijkheid is. Ik begrijp dat de doden geen toestemming kunnen geven om hun beeltenis opnieuw te gebruiken, maar als hun erven dit goedvinden is het dan plotseling niet erg? Kunnen zij spreken voor degenen die zijn heengegaan? Die verbolgenheid voelt als het paard achter de wagen spannen. Er zijn al jaren reclame spotjes van acteurs die digitaal tot leven zijn gewekt en als hun erfgenamen hier toestemming voor geven, flinke sommen geld aan overhouden is het moreel dan wel juist?
Hoe zit het met optredens van hologrammen van overleden artiesten zoals Roy Orbison, Elvis, Whitney Houston, Tupac, Michael Jackson en onlangs onze eigen Andre Hazes? Ik besef dat muzikale optredens opnieuw uitgevoerd in de geest van de artiest zijn en er een verschil zit om acteurs in nieuwe films te laten spelen. Tegelijkertijd is het overduidelijk en bekend het een digitale versie is van de desbetreffende acteur en hij/zij daar zelf niet mee verbonden is. Het lijkt mij een ode en juist leiden tot een nieuwe herwaardering van oude films. Wie een 'digitale' opnieuw tot leven gewekte acteur ziet zal interesse krijgen in de originele vertolkingen. Een beter visitekaartje aangepast naar hedendaagse maatstaven kan een acteur (die door zijn spel alleen al een ander persoon pretendeert te zijn) niet krijgen. Ja, hopelijk gaat deze ontwikkeling verder. Ik kan niet wachten de sterren van weleer weer te zien schitteren. Gezien de salarissen van deze sterren buitensporig zijn denk ik dat hun voorbehoud meer komt omdat zij vrezen overbodig te worden.
levende acteurs gedigitaliseerd
Niet alleen overleden acteurs worden opnieuw tot leven gewekt, ook levende acteurs zijn geditaliseerd vaak verjongd zoals bovenstaande foto uit 'Terminator Dark Fate' (2019)
Robert de Niro (1943), linkerfoto digitaal bewerkt tot hemzelf in zijn twintiger jaren, midden tot zestiger en rechts als tachtiger. Zowel jonger als ouder gedigitaliseerd gemaakt in 'The IrishMan' (2019)
epiloog
Het voordeel van films kijken is vooral het luie aspect waar ik bevattelijk voor ben. Het in totale inactiviteit staren naar een scherm. Het heeft raakvlakken met het werk waar het digitale doorkijkvenster mijn meest frequente uitzicht is. Ik betrap mijzelf er op dat dit een lang verhaal is geworden. Lezenswaardig? Dit weet ik niet, maar mogelijk een stukje tijdvulling hopelijk vanuit een werkend betaald perspectief, want de eigen tijd is beter in de te delen dan het lezen van teksten op een website
Greta Garbo (1905-1990) in 'Grand Hotel' (1932) met de charismatische acteur John Barrymore (1882-1942) In deze film spreekt de overacterende Greta Garbo haar befaamde woorden; 'I want to be alone' Hetgeen alsmede haar eigen kluizenaarsbestaan fictief lijkt te illustreren.
Momenteel kijk ik naar films waarin John Barrymore (1882-1942) de opa van Drew Barrymore (1975) acteert en dankzij het internet is er genoeg te vinden. Het blijft gek dat een acteur zoals deze in de vergetelheid is geraakt. Het is leuk om een 'nieuwe' oude prent te zien. Deze acteur die door de alcohol in enkele jaren ineens een decennium ouder leek. De charismatische gentleman die in zijn laatste film 'Playmates' 1941 letterlijk en figuurlijk zichzelf speelt als de alcoholistische John Barrymore. Dit getuigd van zelfspot en relativering. Ik probeer om de eerste en laatste film van acteurs te bekijken. Het voortschrijden van de tijd is onvermijdelijk en met deze oude acteurs en actrices besef je dat alles vergankelijk is. Dit relativeert het echte leven en maakt je bewust dat tijd kostbaar is. Het doet mij denken aan Napoleon die ooit zei:' Er zijn dieven die door de wet nooit worden bestraft en dit terwijl ze het meest kostbare stelen wat een mens heeft, namelijk zijn tijd.' Geen spelt tussen te krijgen. Al blijft de dief ongestraft, de tijdsgeest hebben deze films weten te vast te leggen en het maakt de problemen van het heden relatief. Je beseft door het kijken naar deze films dat vandaag net zo makkelijk en geruisloos geschiedenis gaat worden.