Voor het grote publiek is het theater op de Bergstraat in Ede onbekend. Is het bestaan van Cultura (het theater op de Molenstraat) met een jaarlijks zes miljoen kostende subsidie een vrijblijvende keuze. Het theater verderop gelegen is een uitvloeisel van onze democratie. Een goede zaak, want een dictoriale samenleving is een slechter alternatief, maar dit laat onverlet er verwantschap tussen beiden aanwezig is. Ik geef toe dat de voorstellingen op de Bergstraat beperkt zijn en de onderwerpen afgekaderd. Tegelijkertijd zie ik een opvoering die het christelijk geloof of de islam belachelijk maakt ook niet plaatsvinden in ons heidedorp. Heilige huisjes of een kwestie van smaak? Ede blijft ondanks zijn stadse allures een plek waar taferelen zoals in het Sodom en Gamorra als Amsterdam niet plaatsvinden. Dit betekent ook geen bordelen, geen ansichtkaarten met expliciete afbeeldingen die je tegemoet staren. Een stad met dorpse kenmerken zoals Ede heeft ook zijn voordelen, afhankelijk met welke bril je hier naar kijkt.

De raadszaal te zien als je van de Klinkerbergerweg afkomt, rechts op 3/4 van de foto. De tweede verlichte aaneengesloten ramen boven de staande pilaren. Afgedekt door een grote glazen wand, hetgeen een vorm van transparantie probeert te suggereren.  

Er zijn weinig mensen die weten hoe lokale democratie werkt, niet vreemd. Ik wist hier een jaar of vijtien geleden ook niets van. Ik wist dat ik één keer in de vier jaar mag stemmen. De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik niet precies weet waar ik al die keren op heb gestemd. Ik denk op Rede98 en het lokale Gemeentebelangen, maar dat is meer omdat ik destijds niet op mijzelf kon stemmen. Gelukkig valt er iets te kiezen sinds 2010, al ben ik mij bewust deze schaamteloze zelfbevlekking en profilatie allesbehalve objectief is. 🤣Tegelijkertijd stem ik sinds 2002 (landelijk) altijd rechts, variërend van Pim Fortuyn, PVV en Forum voor Democratie. Dit betekent dat ik deze lijn ook lokaal had doorgetrokken en dus op een partij met deze kleur had gestemd. Burgerbelangen is de enige partij in Ede met deze Fortuynistische signatuur, ongeacht of ik hier zelf deel van uitmaak. 

IN aanraking komen met de lokale democratie

De in 2013 verbouwde raadszaal in de gemeente Ede. Rechts naast de pilaar met het koningsportret (in 2020 vervangen met een stenen hoofd van Willem Alexander) zitten normaliter tijdens vergaderingen de twee raadsleden van Burgerbelangen/en of de fractievolgers die ook deelnemen aan de oordeelsvormende vergaderingen.

Het stadhuis is bekend terrein voor het afhalen van rijbewijzen en afhalen van documenten. Bijna elke inwoner is op Burgerzaken weleens langs geweest. Er zijn weinigen die aan de andere zijde van dit gebouw aan de overkant van de weg (tegen de Paasberg aan) zijn geweest. De raadszaal die je vanaf de doorgaande weg van de buitenkant kunt zien. De glazen wand die transparantie impliceerd en waar de politici achter glas hun diensten uitoefenen, betaald om als publiek bezit te figureren. 🙂

Hoe het werkt? Er zijn 39 gekozen raadsleden die op verschillende partijen op een verkiezingslijst staan. Het aantal stemmen /39 stoeltjes is bijvoorbeeld plusminus 1200 stemmen voor een zetel/ ofwel 1 raadslid. Wij haalden 2 1/2 zetel, afgerond naar 2.

eEN PROBLEEM IN JE BUURT/ HET 'NIMBY' EFFECT. (Not in my backyard)

90% van de burgers die met gemeentelijke politiek in aanraking komen en een vergadering bijwonen doen dit omdat er iets in hun directe omgeving gebeurd. Dit kan van alles zijn. De komst van een asielzoekerscentrum, een onderstation, een doorgaande weg, bouw van huizen, wijziging van groen, afsluiten van een spoorweg. Eigenlijk alles wat aan de grens van eigen erf of in de directe omgeving wijzigen kan. Dit raakt onze inwoner soms direct en dan komt de politiek in beeld als hieraan een besluit vast komt te hangen. Vaak worden er dan door enkele individuen contact opgenomen met de politieke partijen. Mensen gaan zich verenigen en volgen dit specifieke onderwerp de gehele procedure. Burgers komen de vergaderingen bijwonen waar dit behandeld wordt. Soms onstaat er politieke interesse bij mensen en vloeit dit incidenteel uit tot toekomstige betrokkenheid in de politiek. Menigeen is op deze wijze in de politiek terecht gekomen. De andere manier is lid zijn van een landelijke partij en politiek actief willen worden. Dit betekent bij een lokale afdeling terecht komen. Een ding hebben we gemeen, we hebben allen iets met politiek.  

De verkiezingen (een keer in de vier jaar)

Electronisch Stemmen in de Gelderhorst (Rietkampen) tijdens de gemeenteraadsverkiezingen op 7 maart 2006.  

In tegenstelling tot landelijke verkiezingen waar een kabinet/regering kan vallen en geen vier jaar zit zijn de lokale verkiezingen ELKE vier jaar, altijd, wat er ook gebeurd. Wethouders kunnen weggestuurd worden, maar worden vervangen en ook deze functies kunnen door andere partijen en personen worden ingevuld. Wanneer een college (clubje van Burgermeester en wethouders) valt moet er met de huidige zetelaantallen gewerkt worden. Een ding is zeker, tussentijdse verkiezingen zullen niet plaatsvinden, dus op naar maart 2022, 2026,  2030 en 2034 ... Alleen de gekozen poppetjes en partijen zijn onduidelijk.

Vlak na de verkiezingen/vormen van een coalitie en wethouders

Er wordt geteld hoeveel stemmen alle politieke partijen samen halen. Dit aantal wordt  gedeeld door 39. (39 zetels/raadsleden) Gemidddeld heb je er rond de 1200 stemmen voor een zetel nodig en stel dat je 4000 haalt, dan krijgt de partij 3 zetels/raadsleden. De kandidatenlijst bepaalt de volgorde welke kandidaten voor een zetel (dus raadslid) in aanmerking komen. Nummer 10 heeft een onverkiesbare plek in de praktijk, maar nummer 1 of 2 afhankelijk van het stemmenaantal zal eerder in aanmerking komen. In bovenstaande voorbeeld had je 400 stemmen over, die worden in restzetels verdeeld en de partijen met de grootste resthoeveelheid kunnen een extra zetel krijgen. Wanneer de 39 zetels benoemd zijn begint het formatieproces. Zowel formeel als informeel op de wandelgangen. Men zal gezamelijk als politieke partijen een coalitie proberen te vormen (ofwel een samenwerking van politieke partijen, die samen de wethouders posities (meestal vijf) zullen verdelen. Mochten dit gekozen raadsleden zijn dan zullen die plekken worden ingenomen door de kandidaat die 1 plek lager op de lijst staan dan degene die weggaat. Soms spannend voor de net niet gekozen raadsleden. Gekonkel volop in dit proces. De zittende partijen van de vorige partijen hebben vaak na de verkiezingen opnieuw een meerderheid. Soms is er een wisselspeler. Hierlangs loopt een formele procedure met een heuse benoemende informateur (beroepsmatig een rol van koppelaar) die de grootste partij (De laatste drie keer was dit de SGP) mag benoemen en het proces mag vormgeven. Gaat dit lukken? Of houdt men vast aan eerder mogelijke afgesproken in het informale circuit die officieel niet bestaan, maar waarvan je weet dat er onderling met elkaar gesproken wordt.    

De programmabegroting. Het vierjarenplan van de gemeente Ede. Elk jaar kan deze begroting weer veranderen. Een van de hoogtepunten van het politieke jaar. Het mondkapje was een nieuw element dit jaar. (Foto gemaakt op 30 Oktober 2020)

Het convenant (Akkoord tussen coalitiepartijen)

Geformaliseerd wantrouwen zo wordt een dergelijk akkoord ook genoemd. Alles dat gemeenschappelijk is afgesproken door de coalitiepartijen die ook de wethouders (zijn de uitvoerenden en politiek verantwoordelijkheden die hier een goedbetaalde fulltime baan op het stadhuis hebben gekregen) Dit betekent in de praktijk dat een (raadsvoorstel) dat van dit college komt (dit zijn de vijf wethouders) met hun eigen partijen al vaak afgestemd/ingevuld en besproken zijn en een dergelijk voorstel dus stemtechnisch al principe met 25 stemmen/zetels wordt voorgelegd. Tja, dan kan je als oppositie 2 zetels hebben, maar heb je weinig stemkracht. Van de coalitie partijen wordt in principe ongeschreven gezien een 'voor' stem verwacht, zeker als het een uitvloeisel van het convenant is, men kan natuurlijk afwijken als het buiten dit convenant valt, maar te vaak uit de toon vallen en tegenstemmen geeft wrijving binnen het college (het clubje wethouders) Dat de vijf coalitie partijen al vaak samen vergaderen en dingen afstemmen zorgt ervoor dat je als oppositiepartij al buitenspel staat. Nog zo'n trucje is dan daar zaken afstemmen en dan later in de gemeenteraad een meerderheidje met die 25 stemmen je succesje behalen en men kan onderling al afspreken dat oppositie-voorstellen/moties niet gesteund worden. Dan kan je als oppositie weinig doen. Let wel, in de politiek staat niks vast en het gangbare is niet altijd hetgeen gebeuren gaat.  

Fractie-overleggen

Fractievergadering Burgerbelangen 16 april 2018. Een onderling intern overleg op onze fractiekamer.